Örgütsel Sinizm

Antik Yunan’a dayanan felsefi bir düşünce olarak sinizm, en geniş anlamıyla bireyin, yaşam değerlerine, toplumsal normlara ve geleneklere karşı eleştirel bir bakış açısı benimsemesini ifade etmektedir. Bireyin kendi içsel değerlerine odaklanarak dışsal beklentilere karşı bağımsız bir duruş sergileme ve özgürleşme çabasını yansıtan bu düşünce tarzı, genellikle olumsuz ve alaycı bir tutum, kötümser bakış açısı ve yoğun eleştiri kültürü olarak karşımıza çıkmaktadır.

Örgütsel sinizm ise sinizm felsefesini esas alarak; çalışanların örgütleriyle ilgili olumsuz bakış açılarını ve yoğun eleştirel tutumlarını ifade eden bir durumdur. Bu durum, bireylerin örgütün değerleri, politikaları veya liderlik tarzıyla ilgili olarak olumsuz düşüncelere sahip olmalarını içerir. Örgütsel sinizm genellikle örgütteki iletişimsizlik, adaletsizlik algısı, çalışanların değişime olan direnci veya liderlik sorunları gibi faktörlerden kaynaklanabilir ve örgüt içinde olumsuz bir atmosfer yaratarak işbirliği ve performansı olumsuz etkileyebilir.

 

Çalışanların Örgütsel Sinizm Geliştirmesinin Nedenleri

Örgüt içerisinde adalet algısının yitirilmesi çalışanların örgüte karşı sinik tutumlar geliştirmesine neden olur. Çalışanlar arasında ayrımcılık yapılması, terfi ve ödül – ceza gibi uygulamaların adaletsiz yapıldığı inancı ve örgüt içerisinde şeffaflığın olmaması gibi nedenler adalet algısının yitirilmesine örnek oluşturabilecek nedenler olmaktadır.

Çalışanların yoğun iş yükü altında kalması ve baskı altında hissederek stres geliştirmesi de örgütsel sinizmin gelişmesine neden olabilmektedir. Öyle ki, çalışanların kapasitelerinin üzerinde bir performans bekleyip iş sonuçlarının arzu edilen şekilde olmadığı durumlarda, bu durumdan çalışanları sorumlu tutmak, hem adaletsizlik algısını güçlendirecek hem de çalışanların emeklerine saygı duyulmadığı izlenimi bırakacaktır.

İş koşullarının belirli bir çerçeve içerisinde yürütülmemesi de zamanla örgütsel sinizmi geliştirecektir. İşe giriş – çıkış saatlerinde belirsizlik olması, maaşların belirtilen sürelerde yatırılmaması ve adil olmayan ücret politikalarının belirlenmesi, çalışanların çalışma ortamının verimli bir şekilde çalışmalarına olanak sağlayacak koşullarda olmaması bu duruma örnek verilebilir.

Diğer bir örgütsel sinizm nedeni ise yöneticiler ile çalışanlar arasında sağlıklı bir iletişim kurulamamasıdır. Yöneticilerin çalışanların istek ve şikayetlerini dikkate almaması, niteliklerine uygun iş bölümü yapmamaları ve mobbing uygulamaları gibi sebeplerle çalışanlar sinik tutumlar geliştirebileceklerdir.

Belirlenen vizyon ve misyon kararları doğrultusunda oluşturulan örgüt kültürüne uyulmaması ve bu konuda çalışanlar açısından tutarsızlıklar olduğunun hissedilmesi, örgütsel sinizmi geliştiren diğer bir sebep olacaktır. Bu durum çalışanların örgüte karşı aidiyet oluşturamamasına neden olarak, örgüte olan bağlılıklarını azaltacaktır.

 

 

Örgütsel Sinizmin Sonuçları

Örgütlerine sinizm geliştiren çalışanlarda hem zihinsel hem de fiziksel sağlıklarını etkileyebilecek düzeyde sorunlar açığa çıkabilmektedir. Depresyon, yoğun stres, öfke ve kırgınlık gibi sorunların yanı sıra bunlara bağlı olarak kardiyolojik rahatsızlıklarda meydana gelebilmektedir.

Örgüt açısından ise çalışanlarda işten ayrılma düşüncesinin artış göstermesi ve üretkenlik karşıtı iş davranışlarının açığa çıkması, örgütsel sinizmin en istenmeyen sonuçları olmaktadır. Öyle ki, çalışanlar örgüt içerisindeki kurallara uymaktan vazgeçmeye başlarlar ve örgütün yönetim süreçlerini kötü bir şekilde etkilerler. İşleri aksatma niyetiyle davranış ve tutumlar gerçekleştirerek, iş süreçlerini kasıtlı bir şekilde baltalama yoluna gidebilirler. Hırsızlık yaparak, mülke zarar vererek ve örgüt olanaklarını kötüye kullanarak, örgütün mali istikrarını oldukça olumsuz bir şekilde etkileyebilirler. Tüm bunların sayesinde ise iş verimliliğinin düşmesi, örgütün hedeflerine ulaşabilmekte zorluklar yaşaması ve iş süreçlerinde etkinliğin sağlanamaması gibi sonuçlar meydana gelebilir.

 

Örgütsel Sinizmin Önlenmesi İçin Öneriler

Örgüte karşı geliştirilen sinizmin önlenebilmesi adına örgüte bağlılığı arttıracak uygulamaların gerçekleştirilmesi en önemli çözüm yollarından birisi olacaktır. Çalışanların aidiyetlerini arttıracak bu uygulamalar sayesinde örgüte karşı sinik tutumlar oldukça azalacak ve hem çalışanlar açısından hem de örgüt açısından sorunlar yaratan bu durum önlenebilecektir. Bunu için çalışanları örgütün bir parçası haline getirecek olan kapsayıcı ve katılımcı işleyiş sağlanarak çalışanlar tarafından örgüt kültürünün benimsenmesi hedeflenmelidir. Bu doğrultuda çalışanlar, özgür bir şekilde fikirlerini ve düşüncelerini yöneticilerine iletebilmeli ve kendilerinin de karar aşamalarında önemli rol oynamalarına izin verilmelidir. Böylece çalışanlar iş süreçlerinde aktif bir şekilde bulunarak, kendilerini hem işin hem de örgütün bir parçası olarak hissetmekte gecikmeyeceklerdir.

Ayrıca örgüte bağlılık, örgütün sunmuş olduğu eğitim ve gelişim olanakları gibi çalışanların kişisel hedeflerine hizmet edebilecek uygulamalarla da arttırılabilir. Bu sayede çalışanlar, çalıştıkları örgüte karşı kişisel çıkarları doğrultusunda bağlılıklarını arttıracaktır.

Örgüt içerisinde tutarlı ve şeffaf bir şekilde yürütülen iletişim de örgütsel sinizmi önleyici önemli bir çözüm olacaktır. Çalışanların güven duygularını sağlamlaştıracak olan bu iletişim hali, çalışanların şüphe duymalarının ve belirsizlikler yaşamalarının önüne geçerek sinik tutumlar oluşturmalarını önleyecektir.

Çalışanların adalet algılarının olumsuz bir şekilde etkilenmemesi için ise örgüt içerisinde liyakat önemsenmeli ve objektif bir şekilde kararlar alınmalıdır. Terfi ve ödül – ceza gibi uygulamaların adaletli bir şekilde yürütüldüğüne şahit olan çalışanlar, örgütlerine karşı sinik tutumlar geliştirmeyecek aksine başarılı oldukları takdirde emeklerinin karşılıklarını alabileceklerine inanacaklardır.

Kaynakça

Bal, T. (2019), Kamu Sektöründe Örgütsel Sinizm ve Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarının İncelenmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.

Kurnaz K., Kökalan Ö.(2020), Örgütsel Sinizm Algısının, Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları ve İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkisi: Bir Kamu Örneği, 15:1 (41-58)