Dijital Dönüşüm Sürecinde İK

Günümüzde neredeyse her alanda dijital dönüşüm gerçekleşmektedir. İnsan kaynakları (İK) alanı da bu alanlardan biridir. İK'da dijital dönüşümü anlamak ve yönetebilmek için dijital dönüşümün ne olduğunu netleştirmek gerekmektedir:

Dijital Dönüşüm Nedir?

Dijital dönüşüm bir şirketin, kurumun ya da insanın dijital teknolojileri kullanarak iş süreçlerinde, hizmetlerinde ve kültürlerinde yapılan köklü değişimler olarak tanımlanabilir.

Bu dönüşümde yalnızca teknolojik araçlar kullanılmakla kalmaz, bunun yanında yeni iş modelleri ve sahaları geliştirmeyi, müşteri ve çalışan deneyimini iyileştirmeyi, verimliliği artırmayı ve piyasada rekabet avantajı kazanmayı da beraberinde getirir. Kısaca dijital dönüşüm, teknolojiyi kullanmakla kalmaz teknoloji ile iş süreçlerini ve hizmetlerini yeniden tasarlar.

Dijital dönüşümün temel unsurları arasında: Bulut bilişim, yapay zeka kullanımı, veri analitiği, mobil teknolojiler vb. yer almaktadır.

Dijital Dönüşümün Küresel İş Dünyasına Etkileri

• Rekabetin Küreselleşmesi

Dijitalleşme ile şirketler fiziksel sınırlara bağlı kalmadan dünya çapında rekabet edebiliyor.

• Uzaktan Çalışma ve Sanal Ofisler

Pandemi ile hız kazanarak kalıcı dönüşüm haline geldi. Bunun yanında uzaktan çalışma ile uluslararası ekipler kurmak kolaylaştı.

• Veri Odaklı Karar Alma

Büyük veri ve analitik araçlarla daha hızlı ve başarısızlık oranı düşük kararlar alınabiliyor.

Dijital Dönüşümün Yerel İş Dünyasına Etkileri

• E-Ticaretin Hızlı Büyümesi

Yerel e-ticaret hacmi, yerel işletmelerin pazara internet üzerinden ulaşabiliyor olması ve dijital dönüşümle birlikte son yıllarda büyük artış gösterdi.

• İş Gücü ve Eğitim Açığı

Dijital yetkinliklere sahip çalışanların bulunması zorlaştığından şirketler kendi iç eğitim programlarını dijital teknolojiler ile kolaylıkla geliştirebiliyor.

• Verimlilik

Dijital dönüşüm ve teknolojiler sayesinde alınan verim artırılıyor.

Dijital Dönüşümün Kurum Kültürüne Yansımaları

• Değişime Açıklık ve Esneklik

Dijital dönüşüm, değişim gerektirdiğinden deneyen ve uyum sağlayan bir kültürü oluşturmak durumundadır. Bu nedenle hiyerarşik yapılar yerine esnek yapılara bırakır.

• Veriye Dayalı Karar Kültürü

Kararlar tecrübe ile alınmak yerine veri ve analizlere dayandırılarak alınır. Bu nedenle veri okuryazarlığı çalışanlar ve yöneticiler için önem kazanmaktadır.

• Sürekli Öğrenme ve Dijital Yetkinlikler

Dijital dönüşümün gerçekleştiği kurum veya şirketler çalışanlarını dijital becerilerle donatmak durumundadır. Bu durum da beraberinde eğitim kültürünü getirmektedir.
Dijital dönüşümü geleneksel İK'dan dijital İK'ya geçiş olarak tanımlamak mümkündür. Üstte ele alınan başlıklar dijital dönüşümün insan kaynakları alanındaki dijital etkilerini kategorize etmektedir. Bu başlıklara ek olarak:

• İK Teknolojilerinin Entegrasyonu

Bu entegrasyona performans yönetim yazılımları, ATS (Aday Takip Sistemi), online işe alım ve değerlendirme araçları, Chatbot'lar ve yapay zeka destekli CV tarama araçları örnek verilebilir.

Dijital Dönüşüm Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar

• Dijital Yetkinlik Açığı

Dijital yetkinliklerin başında teknoloji ve veri okuryazarlığı gelmektedir. Yeni sistem ve araçlara uyum sağlamakta zorlanılabilir. Bunun için kapsamlı bir dijital beceri geliştirmeye yönelik eğitim planı hazırlanabilir.

• Değişime Direnç

Özellikle köklü kurum veya şirketlerde çalışanlarda ve yöneticilerde, alıştıkları veya kurdukları iş yapış biçimlerini bırakmaya ya da değiştirmeye karşı bir direnç oluşabilir. Değişim yönetimi stratejileri ve iç iletişim bu noktada önem kazanmaktadır.

• Etkileşim Kaybı

Dijitalleşmenin nihai sonuçları arasında insani teması azaltması söz konusu olabilir.
Uzaktan çalışma ve hibrit iş modellerinde çalışan bağlılığını sürdürmek de etkileşim kaybına yol açabilecek bir sorundur.

• Sistem Entegrasyonu ve Altyapı Sorunları

Eski sistemler ve yeni yazılımlar arasında yaşanan uyumsuzluklardan kaynak farklı dijital araçların birbirine entegre olmaması sistem entegrasyonu açısından bir sorundur.

• Veri Güvenliği ve KVKK Uyumu

İK süreçlerinde çok fazla kişisel veri işlenmektedir. Bu durumda gizlilik ve güvenliği sağlamak büyük önem taşımaktadır. KVKK gibi yasal düzenlemelere tam uyum sağlamak gerekmektedir. Yeni sistemlerde güvenlik açıkları risk oluşturabilir.

• Bütçe ve Yatırım Kısıtları

Dijital dönüşüm sürecinin maliyetli olduğu bir gerçektir. Gerekli yazılımlar, bu alanda alınan danışmanlık hizmetleri, verilen eğitimler gibi ihtiyaçlar dijital dönüşüm sürecini maliyetli hâle getirmektedir. Yeterli bütçeyi ayırmak her zaman kolay olmayabilir.

Yeni Rollere Uyum ve İş Tanımlarının Belirsizliği

Dijitalleşme sürecinde bazı roller evrilirken bazıları ortaya çıkar. Bu yeni rollerin tanımları, yetkinlikleri ve sorumluluklarının netleşmemiş olması iş tanımını ve işin işleyişini zorlaştırabilir.

Kültürel Dönüşümün Yönetimi

Dijital dönüşüm sadece teknolojide değil şirket kültüründe de bir dönüşüm meydana getirmektedir.
Dönüşümü yönetmek eski kültür ve yeni sistem arasında köprü kurmayı gerektirir. Her lider dönüşüm öncüsü olamayabilir. Bu durum kültürel dönüşüm yönetimini etkileyebilir.

Dijital dönüşüm, İK alanında gerekli bir süreçtir. Çünkü bu dönüşüm kurumlar ve şirketler için yeni bir pazar ve farklı niteliklerde iş gücü imkânı sunmaktadır. Değişen ve dönüşen iş rolleri için uygun yetkinliklere sahip çalışanlar, dijital sistemler sayesinde fiziki bir ortam gerekmeksizin kurum veya şirket bünyesine dâhil edilebilmektedir. Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus vardır: Kurum kültürünün sürdürülebilirliği.

Dijitalleşmenin sağladığı esneklik, her ne kadar çalışanlar açısından birçok avantaj sunsa da şirket kültürünün korunması ve çalışan bağlılığının güçlendirilmesi açısından fiziki ortamdan tamamen kopmamak büyük önem taşır. İnsanlar sosyal varlıklardır. Bu nedenle yüz yüze iletişim, ortak alanlarda geçirilen zaman ve fiziksel etkileşim çalışanların bağlılığını ve aidiyet duygusunu artırmakta önemli bir rol oynar.
Dijital dönüşümün İK süreçlerine sunduğu potansiyeli değerlendirirken insan odaklı yapıyı da göz ardı etmemek gerekir.